หลักการออกแบบหลุมขนมครกตามหลักภูมิสังคม (Geosocial)

ไฟ (ทิศทางของแสง)

สำรวจ ทิศเหนือ ใต้ ตะวันออก ตะวันตก และทิศทางการขึ้นของดวงอาทิตย์

ลม

การออกแบบบ้านให้มีทิศทางของช่องลมสอดรับกับลมที่พัดมาในแต่ละฤดูกาล จะช่วยลดการใช้พลังงานในบ้าน และเพื่อให้บ้านเย็นอยู่สบาย โดยตามหลักปกติ ลมฝนจะพัดมาทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ และลมหนาวหรือลมข้าวเบาจะพัดมาทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ทั้งนี้ควรวางตำแหน่งอาคารบ้านเรือน ลานตากข้าว และลานนวดข้าว ไม่ให้ขวางทิศทางลมหนาว

ดิน

วางแผนการขุดหนองน้ำ และการปรับปรุงสภาพดินให้เหมาะสม  โดยนำดินที่ขุดหนองมาทำโคก ให้โคกอยู่ทางทิศตะวันตกและปลูกไม้ใหญ่ไว้บนโคก พร้อมปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง  เมื่อต้นไม้สูงใหญ่จะช่วยบังแดดและให้ร่มเงา

น้ำ

ขุดหนองน้ำ โดยดูทางไหลของน้ำเข้าและออกจากพื้นที่ วางตำแหน่งหนองน้ำในทิศที่ให้ลมร้อนพัดผ่าน จะทำให้บ้านร่มเย็น ขุดหนองให้มีขอบคดโค้งเพื่อเพิ่มพื้นที่เพาะปลูก และทำตะพักให้ลดหลั่นตามระดับความสูง โดยชั้นแรกควรมีความสูงเท่ากับระดับของแสงแดดที่ส่องลงไปถึง ปลูกไม้น้ำหรือพืชน้ำเพื่อให้ปลาสามารถวางไข่ อนุบาลสัตว์น้ำได้ และเป็นที่อยู่อาศัย

คน

ออกแบบให้เหมาะสมกับความต้องการ ฐานะ และกำลังของเจ้าของที่ดิน